Art book là một danh từ khá lạ ở Việt Nam nhưng lại rất quen thuộc đối với bạn đọc trên thế giới, nhất là các nước trong khu vực
Lạ nội dung, đẹp minh họa

Cách đây hơn một năm, trong một lần trả lời phỏng vấn báo chí, nhà văn trẻ Phan Hồn Nhiên có hé lộ rằng chị đang sáng tác một tác phẩm mới, khác hẳn với những gì đã viết trước đây. Bỏ lại đằng sau những vấn đề của cuộc sống, tác phẩm mới của chị sẽ đi vào huyền ảo, một đề tài ăn khách nhưng lại ít có tác giả nào trong nước quan tâm. (Thật ra, trước đó, tác phẩm huyền ảo Chuyện xứ Langbiang của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cũng rất thành công - PV).

Vào tháng 7-2009, tác phẩm huyền ảo đầu tay của nhà văn trẻ Phan Hồn Nhiên đã ra mắt bạn đọc với cái tên Những đôi mắt lạnh và lập tức gây hiện tượng bất ngờ. Các bạn trẻ xôn xao bàn tán, số lượng bản sách bán được cao đột biến so với mặt bằng thị trường sách hiện nay, với gần 10.000 bản được bán hết trong thời gian ngắn, sách được lùng mua đến nỗi chính bản thân tác giả đi tìm mua để tặng bạn bè cũng không có.

Điều gì đã tạo nên thành công bất ngờ đối với sáng tác theo phong cách mới của một nhà văn trẻ?



Những đôi mắt lạnh gây ngỡ ngàng cho bạn đọc ngay từ phần bìa sách. Đây không phải là một cuốn truyện tranh mà là một truyện vừa, và bên cạnh tên nhà văn Phan Hồn Nhiên là tên họa sĩ Phan Vũ Linh, người vẽ tranh minh họa cho tác phẩm. Điều này là nét mới, vì từ trước đến nay ngoại trừ trường hợp họa sĩ vẽ minh họa đã nổi tiếng, còn nếu không người vẽ minh họa chỉ được nêu tên ở trang bìa trong của sách.

Nhưng với Những đôi mắt lạnh, họa sĩ lại đóng một vai trò quan trọng ngang nhà văn. Điều này được thấy rõ khi hình minh họa trong Những đôi mắt lạnh đẹp đến thú vị. Nhân vật chính, phụ, phản diện, tình huống… tất cả đều được thể hiện với phong cách đầy ấn tượng. Các ảnh minh họa đều được in ấn với chất lượng cao, đến nỗi có thể xem mỗi tấm hình như một tấm poster đẹp.

Hầu hết độc giả khi cầm trên tay cuốn sách đều nhận xét, Những đôi mắt lạnh chiếm tình cảm của bạn đọc đầu tiên chính là ở những tấm hình minh họa đẹp và đầy ấn tượng. Không phải ngẫu nhiên, cuốn sách được xem là một trong những tác phẩm art book đầu tiên ở Việt Nam hiện nay.

Với tác giả Phan Hồn Nhiên, bản thân tác phẩm của mình có là art book hay không không quan trọng. Điều mà chị và họa sĩ Phan Vũ Linh quan tâm là phản ứng của bạn đọc đối với đứa con tinh thần của mình. Như họa sĩ Phan Vũ Linh thừa nhận: “Chúng tôi phải liều khi làm tác phẩm này”, mặc dù anh đã được học khá bài bản về vẽ minh họa (Illustration) tại Mỹ nhưng khi bắt tay vào làm với một tác phẩm văn học, nhiều vấn đề đã nảy sinh.

Có trường hợp tranh minh họa ảnh hưởng ngược lại bản thân nhà văn, như khi vẽ nhân vật phản diện “cỗ xe ma”, nhà văn chỉ miêu tả sơ sài, họa sĩ đã tưởng tượng ra để vẽ một hình ảnh đầy ấn tượng thị giác, tạo cảm hứng khiến nhà văn phải chú ý đắp thêm chi tiết cho nhân vật.



Sự thành công của Những đôi mắt lạnh, tác phẩm văn học ứng dụng minh họa chất lượng cao, đã tạo nên một sự thay đổi lớn trong xu hướng sáng tác. Nó đáp ứng nhu cầu vừa đọc vừa xem của giới trẻ hiện nay, khi thực tế đã có nhiều tác phẩm văn học hay nhưng chỉ vì kém phần “xem” đã không thu hút được bạn đọc. Truyện tranh được bạn đọc trẻ chú ý cũng một phần nhờ vào sự kết hợp của yếu tố đọc với hình ảnh chi tiết.

Art book kiểu của Những đôi mắt lạnh đã làm mở ra một cơ hội mới khuyến khích văn hóa đọc, khi tạo ra một tác phẩm mang tính văn học cao hơn truyện tranh thông thường, nhưng vẫn thu hút bạn đọc bằng hình ảnh đẹp. Thành công của tác phẩm cũng đã kéo theo nhiều tác phẩm cùng dạng khác đang chuẩn bị xuất bản, từ đây đã mở ra một hướng hỗ trợ sáng tác văn học mới, hứa hẹn tạo thêm những sản phẩm đa dạng cho văn hóa đọc.